Ο θεσμός του αναδόχου ξεκινά από μία κατά βάση εκκλησιαστική υπόθεση, ότι ο υποψήφιος Χριστιανός οφείλει να είναι εχέγγυος, να έχει καλή έξωθεν μαρτυρία, να εμφορείται από ειλικρινή διάθεση για τη χριστιανική ζωή που θα λάβει, και γι' αυτά εγγυάται ο υποψήφιος ανάδοχος.
Έργο του αναδόχου υπήρξε, αρχικά, η απλή παρακολούθηση της πνευματικής γνώσης και προόδου του αναδεχομένου και η συμπαράστασή του κατά την τέλεση του Ιερού Μυστηρίου του Βαπτίσματος. Μετά την επικράτηση του νηπιοβαπτισμού, όμως, ο ανάδοχος αναλαμβάνει τη φυσική έλλειψη της πίστης και της μετάνοιας στο νήπιο, φροντίζοντας μαζί με τους γονείς για την κατά Χριστόν μόρφωση και ανατροφή του. Από αυτό προκύπτουν τα εξής:
α) Ο υποψήφιος ανάδοχος πρέπει να είναι ενήλικας, (υπ' αριθμ. 498 π.έ./42 ΝΚ/200/19-1-2006 Εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος), αφού ενώπιον Θεού και ανθρώπων είναι υπεύθυνος για τον αναδεκτό. Σε περίπτωση κατά την οποία είναι ανήλικος επικουρείται από τους γονείς του.
β) Ο υποψήφιος ανάδοχος οφείλει να είναι όχι μόνο βαπτισμένος Ορθόδοξος Χριστιανός ο ίδιος (Συνοδικοί Εγκύκλιοι υπ' αριθμ. 590/23-10-1986 και 3983/2490ΝΚ/182/12-2-1996, η τελευταία από τις οποίες απαγορεύει να γίνονται ανάδοχοι μέλη οργανώσεων με σοβαρές δογματικές αποκλίσεις), αλλά και ζωντανό και συνειδητό μέλος της Εκκλησίας. Κάποιος που έχει συνάψει μόνον πολιτικό Γάμο, απαγορεύεται να γίνει ανάδοχος (Συνοδικοί Εγκύκλιοι υπ' αριθμ. 2309/240/105/21-1-1982 και 3262/46ΝΚ/2268/7-11-2000). Για τον λόγο αυτόν απαιτείται Ληξιαρχική Πράξη Γέννησης του Αναδόχου ή Πιστοποιητικό Βάπτισής του, το οποίο βεβαιώνει ότι είναι βαπτισμένος Ορθόδοξος Χριστιανός καθώς και Πιστοποιητικό Οικογενειακής Κατάστασης ή Ληξιαρχική Πράξη Γάμου του Αναδόχου, για να βεβαιωθεί ότι δεν είναι παντρεμένος μόνο με Πολιτικό Γάμο ή ότι δεν έχει συνάψει μόνον Σύμφωνο Συμβίωσης.
Επιπλέον:
α) Οι υπ' αριθμ. 5487/19-5-1836 και 814/1156/838/20-5-1955 Συνοδικοί Εγκύκλιοι ορίζουν ότι ο ανάδοχος πρέπει να είναι "ένας και μόνος", ενώ τυχόν άλλος ένας υποβοηθεί τον ένα (Εγκύκλιος υπ' αριθμ. 2627/659/401/8-4-1997),
β) Η υπ' αριθμ. 1554/4168/1138/27-6-1968 Συνοδική Εγκύκλιος κωλύει τους Κληρικούς και τους Μοναχούς από το να γίνουν ανάδοχοι,
γ) Ο ΝΓ΄ Κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου και η υπ' αριθμ. 52747/6835ΝΚ/199/27-1-1999 Συνοδική Εγκύκλιος απαγορεύουν στους γονείς να γίνουν ανάδοχοι κατά την βάπτιση των παιδιών τους, και
δ) Η υπ' αριθμ. 2283/6901ΝΚ/1372/15-6-1999 Συνοδική Εγκύκλιος ορίζει ότι κατά την Βάπτιση ενηλίκων η παράσταση αναδόχου δεν είναι αναγκαία.
Από το Ιερό Μυστήριο του Βαπτίσματος προκύπτει πνευματική συγγένεια, η οποία δημιουργεί κώλυμα στη σύναψη γάμου μεταξύ του αναδόχου και της αναδεκτής του ή της μητέρας της, ή αναλόγως, της αναδόχου και του αναδεκτού της ή του πατέρα του (ΝΓ Κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, υπ' αριθμ. 3625/2383 ΝΚ/2050/17-11-1981 και 2627/659/401/8-4-1997 Εγκύκλιοι της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και υπ' αριθμ. 42/25-7-2006 Εγκύκλιο Σημείωμα της καθ' ημάς Ιεράς Αρχιεπισκοπής), ενώ ΔΕΝ υφίσταται κώλυμα σύναψης γάμου μεταξύ αναδεκτών βαπτισμένων από τον ίδιο ανάδοχο.
